Draadloze systemen worden steeds populairder in de gebouwautomatiseringssector. Dit is te danken aan de wereldwijde IoT-trend (internet of things), de snel veranderende eisen met betrekking tot energie-efficiëntie en het installeren van gebouwbeheersystemen in steeds meer (bestaande) gebouwen. Daarnaast zijn er vele soorten draadloze systemen op de markt verkrijgbaar.
Maar wanneer spreek je nu eigenlijk over draadloos?
Met draadloos wordt bedoeld ‘draadloze datacommunicatie’ of een ‘draadloze voeding’ oftewel een batterijgevoed systeem. In het algemeen spreekt men over draadloos als er datacommunicatie tussen 2 apparaten kan plaats vinden. Maar er zijn natuurlijk veel verschillen. Zoals bijvoorbeeld de afstandsbediening voor de televisie of een Bluetooth-verbinding om bijvoorbeeld je favoriete muziek vanaf je telefoon te streamen naar een geluidsysteem.
In de gebouwautomatisering wordt datacommunicatie o.a. verkregen door verschillende nodes met elkaar te verbinden. Zoals bijvoorbeeld een netwerk bestaande uit een gateway of modem met meerdere sensoren/transmitters waarmee de actuele status van het binnenklimaat wordt gemeten. Het aantal gateways wordt bepaald door het zendbereik van de opnemers samen met de capaciteit die de gateway aan kan. Mogelijk zijn er dus meerdere gateways nodig om een betrouwbaar netwerk op te bouwen.
Ook zijn er CO2-sensoren beschikbaar die je eenvoudig aan de wand kunt bevestigen en waarmee je met je telefoon verbinding kunt maken om zo de actuele status van de luchtkwaliteit af te lezen. Op zich een mooie ontwikkeling maar om het CO2-gehalte naar een acceptabel niveau te brengen, moet er vervolgens een corrigerende actie plaatsvinden, zoals bijvoorbeeld een raam openzetten. In een gebouwbeheerssysteem (GBS) wil je graag dat de luchtverversing is geautomatiseerd en dus moet de sensor zijn geïntegreerd in het GBS.
Wanneer draadloos?
Onze klanten vragen regelmatig wanneer het zinvol is om voor een draadloos meetsysteem te kiezen en welke draadloze oplossing voor hen de beste is. Denk bijvoorbeeld aan een monumentaal pand of museum waarbij het lastig of niet wenselijk is om bekabeling aan te leggen. Een ander belangrijk voordeel van draadloos is de grote mate van flexibiliteit. Je hoeft immers pas in een vergevorderd stadium van het bouwproces te bepalen waar de meetsensoren kunnen worden geplaatst. Daarnaast is een betrouwbaar meetsysteem natuurlijk heel belangrijk. Wanneer je kiest voor een meet-en-regelsysteem voor gebouwautomatisering, is het belangrijk om een professional, zoals een adviesbureau of een installatiebedrijf, te benaderen die met je mee kan denken.
Een belangrijk aandachtspunt is hoe het netwerk zo effectief mogelijk kan worden opgebouwd en moet je goed nadenken over waar de meetsensoren en de gateways kunnen worden geplaatst. Om een representatieve meting te verkrijgen zullen de meeste sensoren op een hoogte van 1.50 meter worden geplaatst, omdat deze hoogte bepalend is voor een juiste meting van het binnenklimaat. Warme lucht zal immers stijgen en kooldioxide, die zwaarder is dan lucht, zal dus dalen. Indien je zou kiezen voor een meetsensor tegen het plafond kan de meting niet of minder representatief zijn.
Vervolgens moet je nadenken over stroompunten voor zowel de meetsensoren als voor de gateways. Het draadloze meetsysteem van Produal biedt hiervoor een aantal oplossingen. Omdat iedere meetsensor (node) werkt als een repeater wordt er daadwerkelijk een draadloos netwerk opgebouwd. Dit betekent dat er in de meeste gevallen slechts 1 gateway nodig is en het netwerk wordt opgebouwd door de meetsensoren. Bovendien zijn de meetsensoren batterijgevoed en ze hebben, afhankelijk van de uitvoering en gebruik, een (batterij)levensduur van tussen 4 en 8 jaar. Over stroompunten en datakabels hoef je dus veel minder na te denken.
Indien er echter minder meetpunten nodig zijn en deze verder uit elkaar liggen, gaat het effect van een mesh-netwerk verloren. In die gevallen is een peer-to-peer-netwerk met gelimiteerde technische functies misschien een betere oplossing.
Wat wordt er gemeten en hoe nauwkeurig?
De belangrijkste criteria voor de selectie van een meetoplossing worden bepaald door de wensen en specificaties van de klant of eindgebruiker. Hoe nauwkeurig en betrouwbaar moeten de metingen zijn, wat er wordt gemeten en hoe vaak, en hoeveel meetpunten worden er geïnstalleerd?
Over het algemeen zal gewenst zijn dat de sensoren betrouwbare informatie geven over de fluctuaties van het binnenklimaat in plaats van simpelweg de metingen doorsturen op bepaalde intervallen. Het is dan van belang transmitters te kiezen van een hoge kwaliteit met slimme functionaliteiten.
Hoe toekomstbestendig en ecologisch verantwoord moet de oplossing zijn?
Vooraf kun je ook nadenken over de levensuur van een meetsysteem. Kan het worden aangepast als de eisen in de toekomst veranderen? De eisen voor comfort, functionaliteit en schaalbaarheid (uitbreidbaar) voor de gebruikers van het gebouw veranderen continu. Een draadloos meetsysteem biedt de mogelijkheid om relatief eenvoudig aanpassingen door te voeren zonder al te grote investeringen in het gehele gebouwbeheerssysteem. Je hoeft niet na te denken over het verplaatsen of installeren van bekabeling, aangezien het voldoende is om nieuwe sensoren aan te schaffen of een bestaande sensor te verplaatsen naar een nieuwe locatie.
Investeren in een draadloos systeem van een betrouwbare leverancier geeft je de zekerheid van technische ondersteuning, firmware-updates en nieuwe functionaliteiten, wat de levensduur van de meetoplossing verlengt.
Is bekabeling überhaupt mogelijk?
Draadloos betekent niet dat een bekabeld systeem in zijn geheel vervangen moet worden, maar het biedt een alternatief als bekabeling voor problemen zorgt of niet mogelijk is.
In historische of monumentale gebouwen bijvoorbeeld is het aanleggen van bedrading meestal niet mogelijk of niet wenselijk. Onder bepaalde omstandigheden kunnen bestaande kabels zelfs gebruikt worden in een draadloze oplossing. Oude bekabeling van een passieve temperatuurmeetoplossing is bijvoorbeeld wel eens hergebruikt voor 24 Volt gevoede transmitters die vervolgens wel weer draadloos communiceren.
Hoe en waarom wordt de data verzameld?
Wordt het meetsysteem geïntegreerd met de cloud puur om data te verzamelen, of staat het direct in verbinding met een lokaal gebouwbeheerssysteem waarmee een optimaal binnenklimaat wordt gecreëerd? Of misschien wil je wel een combinatie? Moet er ook nog betaald worden voor een abonnement aan een extern bedrijf om de data geleverd te krijgen?
Traditionele, lokale en nieuwe, vaak operator-based, draadloze systemen hebben elk hun voor-en-nadelen. Oplossingen die gelinkt zijn met het automatiseringssysteem in het gebouw, vaak ontworpen voor professioneel gebruik, zijn niet afhankelijk van externe factoren zoals een internetverbinding of operator-onderbrekingen. Deze draadloze systemen zijn ook eenvoudiger aan te passen en uit te breiden. Een operator-based draadloos systeem is handig wanneer het doel is om data te verzamelen en te analyseren van het binnenklimaat in een gebouw, zonder dat een lokaal draadloos netwerk noodzakelijk is.
Betrouwbaarheid op nummer één
Natuurlijk zijn er allerlei vragen over draadloze meetsystemen. Ook al is draadloos maar één van de vele manieren om data te versturen van de ene plek naar de andere, het zou niet meer gezien moeten worden als een noodoplossing wanneer iemand vergeten is om kabels te installeren. Traditionele bedrade systemen gaan vaak twee decennia mee, tot het volgende renovatieproject. Draadloze meetoplossingen bieden een oplossing voor meer en meer projecten, bijvoorbeeld om de energie-efficiëntie van een bestaand gebouw te verbeteren, of om het comfort in een gebouw met specifieke metingen per ruimte te verzekeren.
Onze partner Produal speelt al meer dan 30 jaar een belangrijke rol op het gebied van het verbeteren van het binnenklimaat, met zowel bedrade als draadloze meetsystemen. Met deze producten helpen wij onze klanten graag met de meest uitdagende installatieprojecten.
Wilt u weten welke voordelen een draadloos meetsysteem in uw situatie kan opleveren en hoe u kosten kunt besparen op installatietijd? Neem dan gerust contact met mij op voor een adviesgesprek.